Odkrywaj Jastrzębią Górę

Nie tak dawno uroczyście obchodziliśmy setną rocznicę powstania Jastrzębiej Góry. Ciekawostką jest, że ta nadmorska miejscowość letniskowa została wybudowana od postaw z inicjatywy i pieniędzy osób prywatnych pod patronatem i przy wsparciu dowództwa wojsk II RP na ziemiach przyznanych Polsce traktatem Wersalskim. Nadmorskie letnisko nad Bałtykiem znajduje się na wysokiej na 34,8 metra, polodowcowej skarpie, zwanej Swarzewską, z przepięknym spadzistym klifowym brzegiem urozmaiconym pełnymi uroku jarami. Jest to sięgający najbardziej na północ zakątek Polski. Z dala od ośrodków przemysłowych, otoczony nadmorskimi lasami i torfowymi łąkami Bielawskich Błot ciągnących się wzdłuż rzeki Czarna Woda.

Tereny te zamieszkują wywodzący się z zachodniosłowiańskich plemion pomorskich Kaszubi. Do czasu podboju i zajęcia tych ziem przez Krzyżaków byli poddanymi słowiańskich Książąt  Pomorskich.

Toruński pokój 1466 roku przywrócił Koronie Królestwa Polskiego te ziemie jako część składową Prus Królewskich. Nastąpiło ożywienie gospodarcze w handlu i rzemiośle w Prusach Królewskich, następstwem czego była zachęta do bezpiecznego osadnictwa obcokrajowców z sąsiednich państw.

Byli to m.in. prześladowani religijnie menonici Olędrzy, którym starosta pucki Jan Wejher, zarządzający pobliskimi dobrami królewskimi, pozwolił się osiedlić na królewszczyznach torfowisk Bielawskich – Błotach Karwieńskich. Przyznał  im szereg przywilejów.

Jastrzębia Góra (kasz. Pilëce) jest najbardziej na północ wysuniętą miejscowością w Polsce i także najdalej na północ położoną wsią na Kaszubach. Jest to miejsce zetknięcia lądu i morza, stykania się różnych światów, ścierania się wielu kultur, odmiennych rzeczywistości i poglądów. Przez wieki zawirowań dziejowych na tej ziemi przetrwali Kaszubi, których charakterystyczny obraz utrwalił jako ludzi twardych, konsekwentnych, upartych, zamkniętych w sobie. Nie rzucają słów na wiatr, dlatego są niełatwymi partnerami podczas dyskusji czy negocjacji. Dzięki tym cechom Kaszubi zachowali swój język i kulturę, choć zawsze czuli się bardzo związani z Polską, nie ulegli germanizacji, mimo wielowiekowym naciskom zaborców. Potwierdzeniem są słowa Hieronima Derdowskiego „Nie ma Kaszub bez Polonii a bez Kaszëb Pòlsczi”.

Między Jastrzębią Górą a Tupadłami w Strondowym Jarze napotkamy, podobnie jak w Dolinie Chłapowskiej, roślinność bardziej ciepłolubną. Niegdyś był to teren przeznaczony na wypas bydła. Kiedy przestano go wykorzystywać rolniczo, zaczął zarastać krzewami żarnowca miotlastego, który malowniczo kwitnie na przełomie maja i czerwca. Obok niego rosną imponujące krzewy jałowca, a późnym latem zakwitają tu wrzosy. Taki zespół krzewów i ciepłolubnych muraw jest etapem na drodze przekształcania się porzuconego pola w las.

Warto wybrać się do tego malowniczego wąwozu – znajdziemy w nim naprawdę piękne widoki. Co ważne, Strondowy Jar zlokalizowany jest praktycznie w samym centrum miejscowości, wycieczka nie zabierze nam więc zbyt wiele czasu. Główną atrakcją są tu oczywiście piękne widoki, szczególnie, jeżeli ktoś zdecyduje się wejść na najwyższą ścianę wąwozu – zobaczymy z niej między innymi Puszczę Darżlubską oraz Wzgórza Żarnowieckie. Można też – wykorzystując wyznaczone szlaki turystyki pieszej – wybrać się do  pobliskiego Ostrowa.

Polodowcowy wąwóz porastają licznie krzewy żarnowca i jałowców, wędrówka nim dostarcza więc ciekawych wrażeń miłośnikom przyrody.