Jastrzębia Góra (kasz. Pilëce) jest najbardziej na północ wysuniętą miejscowością w Polsce i także najdalej na północ położoną wsią na Kaszubach. Jest to miejsce zetknięcia lądu i morza, stykania się różnych światów, ścierania się wielu kultur, odmiennych rzeczywistości i poglądów. Przez wieki zawirowań dziejowych na tej ziemi przetrwali Kaszubi, których charakterystyczny obraz utrwalił jako ludzi twardych, konsekwentnych, upartych, zamkniętych w sobie. Nie rzucają słów na wiatr, dlatego są niełatwymi partnerami podczas dyskusji czy negocjacji. Dzięki tym cechom Kaszubi zachowali swój język i kulturę, choć zawsze czuli się bardzo związani z Polską, nie ulegli germanizacji, mimo wielowiekowym naciskom zaborców. Potwierdzeniem są słowa Hieronima Derdowskiego „Nie ma Kaszub bez Polonii a bez Kaszëb Pòlsczi”.
Kaszubi na tle innych regionów Polski wyróżniają się odrębnym językiem, w którym nie tylko mówią , ale i piszą. Początków literatury kaszubskiej badacze doszukują się w XIX wieku. Dla wielu mieszkańców język kaszubski był i wciąż jest pierwszym językiem, zwanym także domowym. W okresie Polski Ludowej dzieci mówiące w szkole po kaszubsku były często szykanowane. Dzisiaj ustawa z 6.01. 2005r. przyznaje kaszubskiemu status języka regionalnego i wprowadza jego naukę do szkół. Można nim się posługiwać także w urzędach.
Język kaszubski jest bardzo zróżnicowany, posiada wiele odmian, praktycznie w każdej parafii nieco inaczej się mówi, ale nie przeszkadza to w porozumiewaniu się Kaszubów z różnych regionów. W basenie Zatoki Puckiej oraz na zachód i północ od niej, a więc i w Jastrzębiej Górze mieszkają Kaszubi zwani „bëlôcë”. Nazwa pochodzi od charakterystycznej cechy wymowy -zamiast ł wymawiają l, np. zamiast białka (kobieta) mówią bialka. Na północy Kaszub zauważyć można wiele cech językowych, gdzie indziej słabo zachowanych lub w ogóle, co jest dowodem na ich słowiańskie korzenie, np. swobodny i ruchomy akcent. Poza tym w kaszubszczyźnie nie występują spółgłoski miękkie: ś, ź, ć, dź. W ich miejsce pojawia się s, z, c, dz, np. cemno (ciemno), zëma (zima) itp. Proces ten nazywa się kaszubieniem. Na dodatek język kaszubski ma więcej samogłosek niż polski, np.: ë(szwa), é,ã,ô,ò,ù. Kaszubi Jastrzębią Górę nazywają Pilëce. „Pila” to po kaszubsku gęś a dawniej wypasano tu stada tych ptaków.
Przyjeżdżając do Jastrzębiej Góry, warto zobaczyć tablicę z Kaszubskimi Nutami, która znajduje się w centrum przy Promenadzie Światowida a ufundowana została przez działający tutaj oddział Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego. „Kaszëbsczé nótë” to jedna z najpopularniejszych piosenek. Ceniona jest także kuchnia regionalna z takimi potrawami jak: òbòna czyli tatar z gęsi, pùlczi ze sledzã czyli ziemniaki w mundurkach ze śledziem. Znany jest także haft kaszubski, a na północy szczególnie szkoła pucka , która chętnie sięga po motyw mikołajka nadmorskiego. W Jastrzębiej Górze można zakupić bursztyn w różnej formie zwany jantarem i tabakę, którą Kaszubi „zażywają”, mówiąc: „chcemë le so zażëc”.
Mile widziana jest znajomość podstawowych zwrotów w języku kaszubskim:
Dzéń dobri! – Dzień dobry!
Do ùzdrzeniô! -Do zobaczenia
Bòże przeżegnôj! -Smacznego!
Dzãkùjã, Bóg zapłac! -Dziekuję!
Przeprôszóm, wëbaczë! – Przepraszam!
Cëż je czëcz? – Co słychać?
Rôczimë do Pilëc! – Zapraszamy do Jastrzębiej Góry